نویسنده: حجه الاسلام سید محمد رضا علاء الدین از حوزه علمیه اصفهان.
چکیده:
اهمیت و جایگاه نماز و انس با قرآن در آیات و حیانی و احادیث نبوی و اهل
بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به تعدد ذکر گردیده است. رسول الله (ص) به
تلاوت سور قرآن کریم در رکعتین نمازهای واجب و مستحبی عنایت ویژه ای داشته
اند. رویکرد معنادار رسول الله (ص) و ائمه معصومین (ص) به تلاوت سوره های
قرآن در نماز و عمومیت بخشی به حفظ سور قرآن و تمرین و تکرار صحیح آن برای
تلاوت در نمازهای واجب و مستحبی بدین جهت بوده تا میزان آشنایی و انس اهل
نماز با سوره های قرآن را افزایش داده و زمینه بهره برداری آنها را از
برکات و خیرات و نورانیت قرآن ارتقاء بخشیده و عروج نورانی نماز آنها را با
تلاوت سور قرآن کریم به عالی ترین حد برسانند. در این مقاله گام های اساسی
رسول الله (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت برای فرهنگ سازی تلاوت قرآن کریم در
نماز مطرح گردیده است.
کلید واژه
نماز، تلاوت قرآن، فرهنگ سازی تلاوت قرآن در نماز.
آیات الهی نماز در قرآن
اهمیت و جایگاه نماز به عنوان یک وظیفه الهی در آیات متعدد قرآن کریم
مطرح گردیده است. در ابتدا به آیات نماز در بزرگترین سوره قرآن یعنی سوره
بقره پرداخته، سپس به طرح سایر آیات در سور دیگر قرآن با عناوین رابطه نماز
و ولایت، نماز و مؤمنان؛ نماز و انبیاء و مخالفان نماز می پردازیم.
مجموعاً 52 آیه از آیات الهی قرآن یپرامون نماز می باشد که آنها را به صورت
دسته بندی مشخصی به پیشگاه خوانندگان محترم عرضه می داریم و آنگاه نام های
نماز در قرآن کریم را مطرح می نماییم.
* الذین یومنون بالغیب و یقیمون الصلوه و مما رزقناهم ینفقون.* (1)
«آن کسانی که به جهان غیب ایمان آرند نماز را به پا می دارند و از هر چه روزیشان کردیم انفاق می کنند.»:
* و اقیموا الصلوه و ءاتوا الزکوه و ارکعوا مع الراکعین*(2)
و نماز را به پا دارید و زکات بدهید و با خدا پرستان حق را پرستش کنید.
* و استعینوا بالصبر و الصلوه و انها لکبیره الا علی الخاشعین.* (3)
«از خداوند، با صبر و نماز یاری بجویید و صبر و نماز به غیر از خاشعین بر دیگران دشوار است.»
* و قولوا للناس حسناً و اقیموا الصلوه و ءآتوا الزکاه* (4)
«به زبان خوش با مردم تکلم کنید و نماز را به پای دارید و زکات مال خود را بدهید.»
* واقیموا الصلوه و ءاتوا الزکوه و ماتقدموا للانفسکم من خیر تجدوه عندالله* (5)
«و نماز را به پای دارید و زکات بدهید و بدانید آنچه برای خود پیش می فرستید در نزد خدا خواهید یافت.»
* و اذا جعلنا البیت مثابه للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابراهیم مصلی و
عهدنا الی ابراهیم و اسماعیل ان طهرا بیتی و العاکفین والرکع اسجود* (6)
«و به یاد آر هنگامی که قرار دادیم خانه کعبه را محل امن و دستور داده
شد که مقام ابراهیم را جایگاه پرستش خدا قرار دهید و از ابراهیم و فرزندش
اسماعیل پیمان گرفتیم که حرم خدا را از هر پلیدی پاکیزه دارید برای اینکه
اهل ایمان به طواف و اعتکاف حرم بیایند و در آن نماز و طاعت خدا به جای
آرند.»
* و اقام الصلوه و ءآتی الزکوه و الموفون بعهدهم اذا عاهدوا* (7)
«و نماز را به پا دارید و زکات به مستحق برسانید و به هر که عهد بسته اید به عهد خود وفا کنید.»
* حافظوا علی الصلوات و الصلواه الوسطی و قوموا الله قانتین* (8)
«بر نمازها و نماز میانه مواظبت کنید و خاضعانه برای خدا به پا خیزید.»
* ان الذین امنوا و عملوا الصالحات و اقاموا الصلوه واتوا لزکوه لهم اجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون* (9)
«همانا آنان که اهل ایمان و نیکوکارند و نماز به پا دارند آنان نزد
پروردگارشان پاداش نیکو خواهند داشت و هرگز ترس از (آینده) و اندوه (از
گذشته) نخواهند داشت.»
* فنادته الملائکه و هو قائم یصلی فی المحراب.* (10)
«پس زکریا را فرشتگان ندا کردند هنگامی که در محراب عبادت به نماز ایستاده بود.»
* یا مریم اقنتی لربک و اسجدی و ارکعی مع الراکعین.* (11)
«ای مریم فرمان بردار خدا باش و نماز را با اهل طاعت به جای آر.»
* من اهل الکتاب امه قائمه یتلون آیات الله آناء الیل و هم یسجدون.* (12)
طایفه ای از اهل کتاب در دل شب به تلاوت آیات خدا و نماز و طاعت حق مشغول هستند.
* یا ایها الذین امنوا لا تقربوا الصلاه و انتم سکاری حتی تعلموا ما تقولون.* (13)
«ای کسانی که ایمان آورده اید در حال مستی به نماز نزدیک نشوید تا بدانید چه می گویید؟»
* فاذا قضیتم الصلوه فاذکروالله قیاماً و قعوداً و علی جنوبکم فاذا
اطماننتم فاقیموا الصلوه ان الصلوه کانت علی المؤمنین کتاباً موقوتا* ( 14)
«پس چون نماز گزارید، خدا را در همه حال (ایستاده، نشسته و به پهلو
خفته) یاد کنید و هرگاه آسوده خاطر شدید، نماز را به طور کامل بر پا دارید
که نماز به وقت های معین بر مؤمنان مقرر شده است.»
* رب اجعلنی مقیم الصلوه و من ذریتی ربنا و تقبل دعاء* (15)
«پروردگارا، مرا برپا دارنده نماز قرار ده و فرزندان مرا نیز، پروردگارا، دعای مرا بپذیر.»
* وکان یامراهله بالصلوه و الزکاه و کان عند ربه مرضیا* (16)
«و اسماعیل کسان خود را به نماز و زکات فرمان می داد و نزد پروردگارش پسندیده بود.»
* و اوصانی بالصلوه و الزکاه ما دمت حیا* (17)
«و عیسی (ع) گفت که پروردگار مرا به نماز و زکات تا زنده ام سفارش نمود.»
* اتل ما اوحی الیک من الکتاب و اقم الصلاه ان الصلوه تنهی عن الفحشاء و المنکر و لذکر الله اکبرو الله یعلم ما تصنعون*(18)
«آنچه را از کتاب به تو وحی شده است بخوان و نماز را برپا دار، که نماز
تو را از کار زشت و ناپسند باز می دارد و قطعاً یاد خدا از هر عبادتی
بالاتر است و خدا می داند چه می کنید؟»
* قد افلح المؤمنون * الذین هم فی صلاتهم خاشعون * (19)
«براستی که مؤمنان رستگار شدند× همانان که درنمازشان خاشعند.
* الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلوه و ءاتوا الزکوه* (20)
«آنان که اگر به آنها در زمین قدرت و مکنت بخشیدیم، نماز را بر پا می دارند و زکات می دهند.»
*ربنا انی اسکنت من ذریتی بواد غیر ذی ذرع عند بیتک المحرم ربنا لیقیموا الصلوه...* (21)
«پروردگارا من، فرزندانم را در کنار خانه ای که حرم توست ساکن ساختم تا نماز را بر پا دارند.»
* انما یعمر مساجد الله من امن بالله و الیوم الاخر و اقام الصلوه: * (22)
«آنهایی که به آبادانی مساجد می پردازند به خدا و روز قیامت ایمان دارند و نماز را بر پا می دارند.»
* قل ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین.* (23)
«بگو: «درحقیقت نماز من و سایر عبادات من و زندگی و مرگ من، برای خدا، پروردگار جهانیان است.»
* فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلوه و اتبعوا الشهوات.* (24)
«پس آنان که به نماز پشت پا زدند و آن را تباه کردند و از شهوات پیروی نمودند به زودی مجازات گمراهی خود را خواهند دید.»
* فان تابوا و اقاموا الصلوه و ءآتوا الزکوه فاخوانکم فی الدین.*( 25)
«اگر توبه کنند و نماز را بر پا دارند و زکات را بپردازند برادر دینی شما هستند.»
* و الذین یمسکون بالکتاب و اقاموا الصلوه انا لا نضیع اجر المصلحین.* (26)
«و خدا پاداش شایستگان نیکوکاری را که به قران چنگ می زنند و نماز را به پا می دارند، ضایع نمی کند.»
