اقامه ی نماز در بعد فردی و اجتماعی

در مورد نحوه ی برخورد با نماز دو عنوان کلی وجود دارد؛ اقامه ی نماز و تضییع نماز. اقامه ی نماز، مفهوم گسترده‏ای دارد که شامل رعایت هر آن چیزی می‏شود که در نماز به عنوان خوبی و زیبایی مطرح است.

اهمیت دادن به نماز، دقت و توجه در برپاداشتن آن، خوب وضو گرفتن، طهارت نیکو کسب کردن، پوشیدن لباس تمیز و پاک، مراعات بهترین اوقات و مکان برای نماز، همچنین نیکو به ‏جای آوردن واجبات و ارکان آن، داشتن نیتی پاک و خالص، قرائت صحیح، دقت در معانی آیات و اذکاری که در نماز خوانده می‏شود، توجه قلب و تمرکز حواس، انجام رکوع و سجود کامل و حتی انجام کارهای مقدماتی نماز به ‏صورتی شایسته، همه از مصادیق اقامه ی نماز است.

همچنین اقامه ی اجتماعی نماز در جامعه به صورتی شایسته و آن‏گونه که حق و سزاوار این فریضه ی بزرگ الهی است، بویژه هنگامی که نمازگزاران حکومت و تمکن می‏یابند، از مباحث اقامه ی نماز است.

از طرف دیگر اموری همچون عدم دقت در نماز، بی اعتنایی به آن، استخفاف نماز، بی‏توجهی به وقت و شرایط آن، انجام ناقص واجبات و ارکان، از موارد تضییع نماز است.

در قرآن آیات متعددی در مورد اقامه ی نماز وجود دارد. در اینجا به نقل چند آیه اکتفا می‏کنیم.

1- وَ اَقیمُوا الصَّلوةَ وَ اتُوا الزَّکوةَ و ارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعینَ[1] .

«نماز به پای دارید و زکات بپردازید و همراه رکوع کنندگان رکوع نمایید.»

این آیه را از آیاتی می‏دانند که در باب نماز جماعت است، و به این مطلب عنایت دارد که همراه رکوع کنندگان رکوع نمایید، یعنی در نمازهای جمعه و جماعت حضور پیدا کنید.

2- وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسنًا وَّ اَقیمُوا الصَّلوةَ وَ اتُوا الزَّکوةَ[2] .

«با مردم بخوبی صحبت کنید، و نماز را به پا دارید و زکات را بپردازید.»

3- وَ اَقیمُوا الصَّلوةَ وَ اتُوا الزَّکوةَ وَ اَطیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّکُم تُرحَمُونَ[3] .

«نماز را به ‏پا دارید و زکات را بپردازید و پیامبر را اطاعت کنید، امید است که مشمول رحمت الهی واقع شوید.»

4- ذلِکَ الکِتابُ لارَیبَ فیهِ هُدًی لِّلمُتَّقینَ - اَلَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالغَیبِ و یُقیمُونَ الصَّلوةَ وَ مِمَّا رَزَقناهُم یُنفِقُونَ[4] .

«این کتاب شکی در آن نیست که راهنمای پرهیزکاران است، آنانکه ایمان به غیب دارند و نماز را به پا می‏دارند و از آنچه ما روزی آنها ساخته‏ایم انفاق می‏کنند.»

با اندک توجهی به آیات قرآن، همچنین روایات معصومین (علیهم السلام) بزودی درمی‏یابیم که همواره کتاب و سنت به ‏جای خواندن نماز از اقامه ی نماز استفاده نموده‏اند.

اولین سؤالی که مطرح می‏گردد این است که اقامه ی نماز چیست و چگونه و با انجام چه کارهایی می‏توان نماز را اقامه نمود؟

قبل از پاسخ گویی به سؤال فوق ذکر این مطلب مفید است که اقامه ی نماز به دو صورت تحقق می‏پذیرد: فردی و اجتماعی و ما مسؤولیم که در هر دو بعد به اقامه ی نماز بپردازیم.

[1] بقره / آیه ی 43.

[2] بقره / آیه ی 83.

[3] نور / آیه ی 56.

[4] بقره / آیه ی 2 و 3.

اقامه ی نماز در بعد فردی

برای اقامه ی نماز در بعد فردی، رعایت اموری ضروری است.

مراعات وقت نماز

مرحوم بلاغی در تفسیر بسیار ارزنده ی آلاء الرحمان در ذیل آیه ی شریفه وَ یقیمُون الصَّلوةَ وَ مِمَّا رَزَقناهُم یُنفِقُونَ می‏فرماید: یواظبون علیها فی اوقاتها[1] .

«آنان مواظب و مراقبند نماز خود را در اوقات خود به ‏جای آورند» گرچه از نظر فقه شیعه جمع بین دو نماز ظهر و عصر جایز است حتی بدون عذر، اما به ‏جای آوردن هر کدام در وقت فضیلت خود اولی و پسندیده‏تر است.

[1] آلاء الرحمان / ص 64.

اتمام واجبات

کامل انجام دادن مقدمات، واجبات و ارکان نماز از موارد و مصادیق اقامه ی نماز است.

امام عسکری (علیه السلام) در تفسیر آیه ی شریفه وَ اَقیمُوا الصَّلوةَ می‏فرماید:

ای باتمام وضوئها و تکبیرها و قیامها و قرائتها و رکوعها و سجودها و حدودها[1] .

«نماز را با کامل انجام دادن وضو، تکبیر، قیام، قرائت، رکوع، سجود و حدودش اقامه نمایید.»

[1] مستدرک / ج 3 / روایت 2951.

خلوص

نمازگزار باید سعی نماید، هنگام اقامه ی نماز، عبادت خالصی را به‏ جای آورد. (و اخلاصها فی العباده) [1] او باید تمام توجه و حواسش به خدا و متمرکز در نماز باشد. داشتن افکار متشتت و سیر و سیاحت ذهن، جست‏وجوی گمشده‏ها، ساخت و ساز و انجام هر گونه خرید و فروش، با اقامه ی نماز سازگاری ندارد.

گرچه اخلاص در حد اعلاء و تمرکز حواس بطور کامل در نماز، شاید در توان ما نباشد، ولی بطور نسبی تا جایی که می‏توانیم موظف هستیم که حواسمان را جمع کنیم

[1] همان مدرک.

قرائت صحیح

نمازگزار باید حمد و سوره و ذکرهای مختلف نماز را صحیح بخواند و برای یادگرفتن و تلفظ صحیح آنها نیز موظف است تلاش نماید. چرا باید یک نمازگزار یک عمر حمد و سوره ی خود را غلط بخواند و برای تصحیح آن قدمی برندارد؟ بدیهی است بهانه‏های واهی هیچ‏گاه پذیرفته نمی‏شود، زیرا او می‏تواند حمد و سوره ی خود را بطور صحیح بیاموزد و خواستن، توانستن است. چگونه است که یک فرد، بسیاری از لغات مشکل، حتی لغات بیگانه را بخوبی فرا می‏گیرد و صحیح تلفظ می‏کند. [شاید چون در ارتباط با کارهای دنیایی و مادی اوست!]، اما برای فرا گرفتن حمد و سوره و ذکر رکوع و سجود و تشهد خود حساسیتی از خود نشان نمی‏دهد و توجیه‏ها و دلایل غیر قانع کننده‏ای را مطرح می‏سازد؟

آرامش بدن

قرائت حمد و سوره و اداء کردن ذکرها باید در حالی صورت گیرد که بدن کاملاً آرام باشد. نمازگزار باید تأمل نماید تا بدنش آرام گردد. پس از آن شروع به قرائت و یا ادا کردن ذکر نماید و پس از آنکه این کلمات و اذکار بخوبی ادا شد و تمام گردید سر از رکوع و سجود بر دارد، در غیر این صورت مسلماً نماز او باطل است، زیرا اذکار نماز باید در حال استقرار (آرام بودن) بدن ادا شود.

اقامه ی نماز در هر یک از واجبات نماز از قبیل رکوع و سجود و تشهد و اتمام آنها به این است که آن واجب باید از حالت و شرایط لازم برخوردار باشد. به عنوان مثال در هنگام سجده لازم است اعضای هفتگانه به روی زمین قرار گیرند و پس از استقرار آنها مبادرت به خواندن ذکر سجده نمود و در هنگام ذکر گفتن نیز از حرکت دادن و جابجانمودن آنها باید خودداری کرد.

مراعات حدود نماز

امام عسکری در ادامه ی تبیین و تشریح اقامه ی نماز می‏فرماید: اقامه ی نماز به رعایت حد و مرزهای نماز است (و حفظ حدودها).[1] .

آری نماز را بر پایه ی حدود و شروطش باید انجام داد (قائمه علی حدودها و شروطها).[2] هر چیزی حد و مرزی دارد که از آن تجاوز نباید کرد. فریضه ی بزرگ نماز نیز حریمی دارد که باید حرمت آن را نگه داشت. مثلاً بدون طهارت و یا با لباس آلوده و یا غصبی یا خمس و زکات نداده نمی‏توان وارد حریم نماز شد.

همه ی واجبات نماز حدود و شرایطی دارد که باید مراعات نمود و آنها را آن‏گونه که ذکر کرده‏اند باید انجام داد.[3] .

[1] مستدرک / ج 3 / ص 35.

[2] آلاء الرحمن / ص 64.

[3] قاسمی از مفسران اهل سنت در تفسیر پر ارزش القاسمی می‏گوید: و یقیمون الصلاة: ای یأدونها بحدودها و فروضها الظاهرة و الباطنة کالخشوع و المراقبة و تدبر المتلو و المقرو.

پیراستن نماز از تباهی‏ها

از دیگر کارهایی که برای اقامه ی نماز، باید به آن عنایت نمود، محافظت و نگه‏داری نماز از چیزهایی است که آن را باطل و فاسد می‏سازد.[1] چیزهایی را که نماز و آثار و برکات آن را نابود می‏سازد، باید از نماز و پیرامون آن حذف کرد و از گوهر گرانبهای نماز به شدت و دقت مواظبت نمود تا آلوده به آنها نشده، در نتیجه تباه نگردد.

از چیزهایی که نماز را تباه می‏سازد می‏توان ریا را نام برد. بر پادارنده ی نماز باید نماز خود را از این آفت به شدت محافظت نماید.

ریا انجام کار به‏ خاطر اهداف و اغراض غیر الهی است.

بنابراین اقامه ی نماز هر چیزی را که به نماز لطمه می‏زند نفی می‏نماید و شامل هر چیزی است که ساختمان نماز را محکم می‏سازد.

[1] امام صادق (ع): و صیانتها مما تفسدها. (بحار / ج 67 / ص 17) - امام عسکری (ع): و صیانتها عما یفسدها او ینقصها. (مستدرک / ج 3 / ص 35).

رغبت در مناجات

از موارد اتمام نماز و اقامه ی آن ایجاد حالت رغبت و تمایل به مناجات، راز و نیاز با خدا و گفت‏وگو با خدا در نمازگزار است.(و الرغبة الی الله فی مناجاته)[1] .

هر وقت می‏خواهی با خدا صحبت کنی نماز بخوان، و آن‏ گاه که می‏خواهی خدا با تو سخن بگوید، قرآن بخوان. به راستی اگر مایل هستی با خدا گفت‏وگو داشته باشی و مناجات کنی، پس چرا این قدر نماز را با سرعت می‏خوانی و تمام می‏کنی! مگر از سخن گفتن با او لذت نمی‏بری!

بنابراین از مجموع احادیث یاد شده در می‏یابیم که در بعد فردی، اقامه ی نماز یعنی انجام صحیح واجبات نماز، اقامه ی نماز یعنی مراعات حدود نماز و شرایط آن، اقامه ی نماز یعنی دقت و تمرکز حواس در نماز، اقامه ی نماز یعنی رعایت خشوع و خضوع، اقامه ی نماز یعنی توجه به معانی بلند آنچه از آیات و اذکار در نماز خوانده می‏شود و اقامه ی نماز یعنی تلاش در جهت برپایی نمازی که مورد عنایت و رضایت پروردگار باشد.

[1] آلاء الرحمن / ص 64.

سیره ی اهل بیت در اقامه ی نماز

آگاهی از نحوه ی اقامه ی نماز توسط اهل بیت (علیهم السلام) بسیار آموزنده و مفید است. آنها چگونه مراقب نماز خود بودند؟ چگونه حرمت آن را نگه می‏داشتند؟ چگونه تلاش می‏نمودند که نماز را در عالی‏ترین شکلش به‏ پای دارند؟ چگونه وضو می‏گرفتند؟ چه راز و نیازی داشتند؟ چه رکوع‏ها و چه سجده‏هایی را به‏ جای می‏آوردند؟ آن رکوع‏ها، سجده‏ها و وضوها را الگوی اعمال خود قرار دهیم.

ما به‏ یاری خدا در آخر این کتاب به ذکر نمونه‏هایی از عبادت و نماز پیشوایان گرامی اسلام خواهیم پرداخت. زیرا پیامبر و علی و سایر اهل بیت (علیهم السلام) تجسم و تبلور نماز بوده‏اند، سزاوار است که آن بزرگواران را الگوهای عبادتی خویش قرار دهیم.

 

 

اقامه ی نماز در بعد اجتماعی

همان‏گونه که قبلاً ذکر شد اقامه ی نماز دارای دو بعد فردی و اجتماعی است. در بعد فردی اقامه ی نماز به این است که انسان نماز خود را با شرایط و اوصاف لازم، با رکوع و سجود و قرائت کامل و خوب انجام دهد و این یک تکلیف فردی است، اما انسان به ‏عنوان یک موجود اجتماعی مضافاً موظف است که نماز را در جامعه گسترش دهد، به عبارت دیگر، یک نماز خوان علاوه بر اینکه باید خود نماز بخواند، مکلف است در سطح جامعه نیز اقدام به اقامه ی نماز نماید.

اقامه ی نماز اولین نشانه ی حکومت اسلامی

بدیهی است وضوی کامل گرفتن و یا انجام سایر اعمال نماز، نیازی به تشکیل حکومت اسلامی ندارد. انسان می‏تواند در هر نقطه‏ای وضوی کامل بگیرد، در هر گوشه‏ای نماز مخلصانه بخواند و در هر جایی احکام نماز را به‏ طور کامل فرا گیرد و سعی نماید اعمال نماز را به نحو مطلوب انجام دهد. گرچه انجام این امور خود اقامه ی نماز است، اما با آن چیزی که از وظایف حکومت اسلامی است، تفاوت بسیار دارد.

در اسلام، حکومت به ‏عنوان خود حکومت، معنا و ارزشی ندارد، بلکه حکومت با نتایجش معنا پیدا می‏کند.

در اسلام حکومت برای اقامه ی نماز و اقامه ی نماز یکی از آثار مهم و طبیعی حاکمیت اسلام است.

کارهای اقتصادی منهای نماز و معنویت و جدای از فرهنگ نماز، یعنی خسارت. لذا قرآن در مقام بیان فلسفه ی حکومت و حاکمیت، اول اقامه ی نماز را مطرح می‏فرماید.

از آیاتی که بعد اجتماعی اقامه ی نماز را بیان می‏کند، آیه ی 41 سوره ی حج است.

اَلَّذینَ اِن مَّکَّنَّاهُم فِی الاَرضِ اَقامُوا الصَّلوةَ وَ اتَوُا الزَّکوةَ و اَمَرُوا بِالمَعرُوفِ و نَهَوا عَنِ المُنکَرِ و لِلَّهِ عاقِبَةُ اُلامُورِ

«آنانکه چنانچه به آنها قدرت و مکنتی بر روی زمین بخشیدیم نماز را به پا می‏دارند و زکات می‏دهند و ...»

آنها از این امکانات و حاکمیت در جهت گسترش و حاکمیت نماز و زکات استفاده می‏نمایند. آنها در جهت حاکمیت معروف‏ها و نفی منکرها از حکومت بهره می‏برند. اصلی‏ترین تلاش و فعالیت آنها اقامه ی نماز است.

تعبیر قرآن در این آیه به گونه ی دیگری است و آهنگ دیگری دارد. (اَلَّذینَ اِن مَّکَّنَّاهُم) اقامه ی نماز و پرداخت زکات و حاکمیت ارزشها و نفی ضد ارزشها توسط امر به معروف و نهی از منکر، پس از تشکیل حکومت اسلامی و به دست گرفتن قدرت و برخورداری از مکنت، تحقق پذیر است.

مفسران در مورد مصداق آیه ی شریفه اَلَّذینَ اِن مَّکَّنَّاهُم فِی الاَرضِ ... نظریات مختلفی را مطرح نموده‏اند، برخی آن را مربوط به مهاجرین دانسته‏اند.

علامه ی طباطبائی (ره) در جواب آنها می‏فرمایند: تاریخ نشان نمی‏دهد که مهاجران به تنهایی حکومتی را تشکیل داده باشند.

برخی دیگر این آیه را در مورد امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می‏دانند.

در روایات زیادی داریم که اهل بیت (علیهم السلام) فرموده‏اند:

نحن هم[1] «ما مصداق این آیه ی شریفه هستیم.»

واقع قضیه این است که این آیه، طبیعت حکومت اسلامی و حاکمان اسلامی را بیان می‏دارد. در حکومت الهی، اقامه ی نماز، پرداخت زکات، امر به معروف و نهی از منکر به عنوان ثمره و نتیجه ی قطعی حکومت مطرح است.

[1] بحار / ج 24 / ص 164.

پرچم داربصیرت

💢امام خامنه‌ای: هرکس کشور و امنیت را دوست دارد، رأی بدهد/هرگز نمی‌گویم چه کسی را انتخاب کنید

♦️رهبرمعظم انقلاب، امروز:اصلی‌ترین مظهر حضور مردم، در انتخابات است. من هرگز نمی‌گویم فلان‌کس را انتخاب کنید و فلان‌کس را انتخاب نکنید اما می‌گویم سر صندوق حاضر بشوید و رأی بدهید. هرکس کشور و امنیت را دوست دارد باید سر صندوق حاضر بشود.

♦️مردم می‌دانند که نظام جمهوری اسلامی برای عزت و #امنیت و پیشرفت آن‌ها دارد تلاش می‌کند.

♦️نظام جمهوری اسلامی دست دشمن را از این کشور قطع کرده است؛ این کار کوچکی نیست؛ کار خیلی بزرگی است.

♦️مردم سَرسَری به مسئله‌ی انتخابات نگاه نکنند. رأی را از روی فکر و تأمل بدهند. وقتی ما فکر کردیم، بر اساس یک منطقی، یک انتخابی کردیم و رأیمان را بر اساس آن منطق انتخاب کردیم پیش خدای متعال [هم ان‌شاالله مأجوریم] اگر درست فکر نکرده عمل کنیم، هم پیش خدا و هم پیش خودمان بعداً مسئولیم. ولی اگر بر اساس فکر، انتخابی کنیم ولو اشتباه باشد، هم خدا راضی است و هم وجدان خودتان راحت است.۹۶/۲/

نماز در اندیشة مولانا

نماز در اندیشة مولانا

 

نویسنده:غلامرضا شمسی*




 

نماز یکی از مهمترین عبادت‌های مسلمانان است که بر پا داشتن آن در عرفان اسلامی و سیروسلوک اهمیتی والا دارد. از همان آیات آغازین قرآن کریم، در سورة بقره، به اقامة نماز، و این که از نشانه‌های متقین است، اشارت رفته است «الذین یومنون بالغیب و یقیمون الصلوة»(3/2) و پس از آن نیز در سراسر قرآن، به برپایی آن تأکید شده است. در اهمیت نماز، الفاظ گهربار فراوان نیز از رسول خدا و سیره ایشان وجود دارد که صوفیه در کتب خویش، با استناد به همین آیات و احادیث در آداب نماز و ارزش آن در سلوک، سخنان بسیار نگاشته اند.از آن جمله می‌خوانیم:‏
‏رسول (ص) گفت:«مثل این پنج نماز همچون جوی آب روشن است که بر در سرای کسی می‌رود و هر روز پنج بار خویشتن را بدان آب بشوید: ممکن است که بر وی هیچ شوخی بماند؟» گفتند:نه، یا رسول الله. گفت: «این پنج نماز گناه را آنچنان ببرد که آب شوخ را.»(غزالی،159:1375) ‏
‏نقل ماجراهای اغراق‌آمیز از استغراق بزرگان تصوف در عالم نماز و کشف و شهود، از دیگر موضوعاتی است که در کتب صوفیه به جهت تشویق سالکان وجود دارد.‏
‏«یکی گفت: من از پس ذوالنون نماز می‌کردم. چون ابتدای تکبیر کرد و گفت:الله اکبر بیفتاد ؛ چون جسدی که اندر او حس نباشد.‏
‏و جنید- رضی الله عنه - چون پیر شد، هیچ ورد از اوراد جوانی ضایع نکرد. وی راگفتند: ایها الشیخ، ضعیف گشتی، بعضی از نوافل دست بدار.» گفت:« این چیزهایی است که اندر بدایت، هرچه یافته ام بدین یافته ام بعد از قضای خدای، محال باشد که دست ازین بدارم اندر نهایت.»(هجویری،1387 :444-443)‏
‏ «نقل است که[رابعه عدویه] شبی در صومعه نماز می‌کرد. در خواب شد. از غایت شوق و استغراق، نیی در چشم او شد، چنان که او را خبر نبود از غایت خشوع»(عطار،77:1382) ‏
‏بدین گونه در سایر کتب عرفانی نیز دربارة اهمیت نماز فصولی پرداخته شده است تا سالکان در ادای آن غفلت نورزند، و در برپایی آن استمرار به خرج دهند. جلال الدین محمد بلخی نیز از گروه این صوفیان برکنار نیست.او در کتاب مثنوی معنوی که دستورنامة سلوک است، به ذکر ابعاد گوناگون نماز که یکی از اعمال شرعی است، اهتمام ورزیده است. در نظر او، حقیقت که والاترین مرتبة ادراک و سرمنزل سلوک است، چیزی جز بطن و مغز اعمال شرعی نیست. اعمال شرعی چون علم کیمیاست که به کاربستن آنها مس وجود انسان را به زر که رسیدن به حقیقت است تبدیل می‌کند. (زمانی،1385،ج5: 14)‏
‏بررسی اندیشه‌های عارفانه مولانا دربارة «نماز» از یک سو نشان دهندة میزان توجه او به این عبادت الهی است و از سوی دیگر می‌توان با یاری از ذهن پویای مولانا به زوایای پنهانی از نماز دست یافت که حاصل تجارب عرفانی و مشهودات اوست.‏
‏نماز خواندن در اندیشة مولانا تا بدان اندازه اهمیت دارد که «بی‌نمازی» در مثنوی معنوی، کنایتی از آلودگی است:‏

در قفس افتند زاغ و جغد و باز
جفت شد در حبس پاک و بی نماز(2380/6)‏
صیقلی را بسته‌ای، ای بی نماز
وان هوا را کرده‌ای دو دست باز(2476/4)‏
دور این خصلت ز فرهنگ ایاز
که پدید آید نمازش بی نماز(1974/5)‏
در حکایتی از دفتر سوم، دلیل کشته شدن مصریان هوادار عزالدین به دست مغولان، شومی بی نمازی آنان است:‏
تا بدین حیله همه جمع آمدند
گردن ایشان بدین حیله زدند
شومی آن که سوی بانگ نماز
داعی الله را نبردندی نیاز(862-861/3)‏
‏ سبک شمردن نماز و سرگرمی به امور دنیوی موجب بی‌حاصلی است؛ چنان که نمازگزاران، پیامبر را وانهادند و به شنیدن صدای کاروان تاجران به سوی آنان شتافتند:‏
ماند پیغمبر به خلوت در نماز
با دو سه درویش ثابت پرنیاز
گفت: طبل و لهو و بازرگانیی
چونتان ببرید از ربانیی؟
بهر گندم تخم باطل کاشتید
وان رسول حق را بگذاشتید(427-424/3)‏
‏مولانا دلیل سستی در انجام نماز را آلودگی روحی و شکم خوارگی می‌داند؛ حتی اگر عارفی چون بایزید بسطامی باشد:‏
بایزید از بهر این کرد احتراز
دید در خود کاهلی اندر نماز
از سبب اندیشه کرد آن ذولباب
دید علت، خوردن بسیار آب(1700-1699/3)‏
پس طبیعی است که اسیر خشم وشهوت، اهل نماز نباشد:‏
باد خشم و باد شهوت، باد آز
برد آن را که نبود اهل نماز(3803/1)‏
سؤالی که ممکن است در ذهن هرکس پیش‌آید، آن است که نماز گزاران بندة خشم و شهوت نیز کم نیستند. اما باید دانست که مولانا در مثنوی، بارها از نتیجة اعمال به عنوان شرط درستی آنها سخن گفته است. مثل حکایت شاهی که دو غلام خرید و با یکایک آنان به تنهایی سخنانی گفت. در سخن با آن که نیکومخبر و خوش باطن بود؛ گفت: این نماز و روزه‌های ما عَرَض‌اند و در قیامت باقی نمی‌مانند تا خدا براساس آنها دربارة ما حکم کند، پس ادای آنان چه ارزشی دارد؟ آن غلام پاسخ می‌دهد که: هر عملی در عالم غیب، همگون خود را پدید می‌آورد و همان‌ها پاداش یا سزای عمل ماست:‏

آسمانی ها....

 🌷#خاطـراتے_از_افــلاڪیـــان🌷 

  

  

 🌸 بارها می دیدم ابراهیم، با بچـہ هائی ڪـہ نـہ ظاهر مذهبی داشــتند و نـہ بـہ دنبال مسائل دینی بودند رفیق میشــد. آنها را جذب ورزش میڪرد و بـہ مرور بـہ مسجد و هیئت میکشاند.یڪی از آنها خیلی از بقیـہ بدتر بود.همیشـــہ از خوردن مشروب و ڪارهای خلافش میگفت! اصلا چیزی از دین نمیدانســت. نـہ نماز و نـہ روزه، بـہ هیچ چیــز هم اهمیت نمیداد. حتی میگفت: تا حالا هیچ جلســـہ مذهبی یا هیئت نرفتـہ ام. بـہ ابراهیم گفتم: آقا ابرام اینها ڪی هستند دنبال خودت مییاری!؟ باتعجب پرسید: چطور، چی شده؟!گفتم:دیشــب این پسر دنبال شما وارد هیئت شــد. بعد هم آمد وڪنار من نشست. حاج آقا داشت صحبت میڪرد. از مظلومیت امام حسین وڪارهای یزید میگفت. این پسرهم خیرہ خیرہ و با عصبانیت گوش میڪرد. وقتی چراغها خاموش شد. بـہ جای اینڪـہ اشک بریزه، مرتب فحشهای ناجور بـہ یزید میداد!! ابراهیم داشت با تعجب گوش میڪرد.یکدفعـہ زد زیر خنده. بعد هم گفت: عیبی نداره، این پسر تا حاال هیئت نرفتـہ وگریـہ نڪرده. مطمئن باش با امام حسین ڪـہ رفیق بشـہ تغییر میکنه. ما هم اگر این بچـہ ها رو مذهبی ڪنیم هنر ڪردیم. دوستی ابراهیم با این پسر بـہ جایی رسیدڪـہ همـہ کارهای اشتباهش را ڪنار گذاشت. او یڪی از بچـہ های خوب ورزشڪارشد. چند ماـہ بعد و در یڪی از روزهای عید، همان پسر را دیدم. بعد از ورزش یڪ جعبـہ شیرینی خرید و پخش ڪرد. بعدگفت: رفقا من مدیون همـہ شما هستم،من مدیون آقا ابرام هستم. از خدا خیلی ممنونم. من اگر با شما آشنا نشدہ بودم معلوم نبود الان ڪجا بودم و... . مــا هم بــا تعجب نگاهش میڪردیم. بــا بچـہ ها آمدیم بیــرون، توی راـہ بـہ ڪارهای ابراهیم دقت میڪردم. چقــدر زیبا یڪی یڪی بچهها را جــذب ورزش میڪرد، بعد هم آنها را بـہ مسجد و هیئت میڪشاند و بـہ قول خودش می انداخت تو دامن امام حسین.یاد حدیث پیامبر بـہ امیرالمؤمنین افتادم کـہ فرمودند: »یا علی، اگر یڪ نفر بـہ واسطـہ تو هدایت شود از آنچـہ آفتاب بر آن می تابد بالاتر است«.🌸 

  

 #شـهـید_ابراهیـم_هادے 🌺 

#رادیوشاهد  

  

 @radioshahed🌹 

 🎋🍂🌺🕊🍃🌸💐

دلیل ذکر میوه‌ها در قرآن

---

برای مثال واژه عنب و جمع آن اعناب، به معنای انگور 11 بار در قرآن آمده است و در قرآن میوه بهشتی معرفی شده و دانشمندان آن را نزدیک به شیر مادر توصیف کرده اند، انگور دو برابر گوشت در بدن حرارت ایجاد می کند.خداوند در آیه 89 سوره نحل  یادآور شده است که قرآنی که نازل شده روشنگر هر چیزی است و در آن همه چیز بیان شده است.

---

براساس این آیه برخی علما چون غزالی اعتقاد دارند که قرآن همه علوم را مطرح کرده است، به همین دلیل وی استدلال کرده است که بیش از 72 هزار علم را می توان از قرآن استخراج کرد و برهمین اساس، وی وقوع زلزله را در قرن هشتم پیش بینی کرده بود و اعتقاد داشت از آنجا که عقل ما اجازه نمی دهد نمی توان این علوم را از قرآن استخراج کنیم و عدم اطلاع ما از این علوم از ناتوانی ما نشأت می گیرد نه نقص قرآن.

برخی مفسرین و دانشمندان اسلامی اعتقاد دارند مفهوم آیه 89 سوره نحل این نیست که تمام علوم در قرآن نهفته باشد، بلکه این است که قرآن هر چیزی که در راستای هدایت است بیان کرده است. به ویژه اگر این موارد درباره هدایت معنوی و بحث اخلاق انسان باشد، مطرح شدن برخی مسائل علمی به صورت گذرا بوده و در راستای تربیت معنوی افراد مطرح شده است.

برای مثال سوره مؤمنون از آیات 12 تا 14 مراحل خلقت بشر را مطرح می کند و در پایان آن می گوید :” فتبارک الله احسن الخالقین” این موضوع به بحث خداشناسی اشاره دارد و بحث علمی آن مطرح نیست.

در نهچ البلاغه هم مطالب علمی بسیاری نهفته است که در آن میان می توان به میوه شناسی و جانور شناسی اشاره کرد که در راستای خداشناسی آمده است. در صحیفه سجادیه هم مطالب علمی در راستای خداشناسی آمده است.

نخستین هدف از توجه قرآن به میوه ها توجه دادن مؤمنان به قدرت خداوند است که این امر در آیه 160 سوره اعراف مطرح شده است. به طوری که خداوند با اشاره به این که از چیزهاى پاکیزه‏اى که روزیتان کرده‏ایم بخورید روزی انسانها را به قدرت خود نسبت داده است.

 

تعقل و تفکر از اهداف اشاره به میوه ها در قرآن

قرآن با هدف تعقل و تفکر مردم برخی از این میوه ها را نام می برد تا مردم در این میوه ها تعقل و تفکر کنند. به عنوان مثال می توان به سوره رعد آیه 4 اشاره کرد که خداوند می فرماید: و در زمین قطعاتى است کنار هم و باغهایى از انگور و کشتزارها و درختان خرما چه از یک ریشه و چه از غیر یک ریشه که با یک آب سیراب مى‏گردند و [با این همه] برخى از آنها را در میوه [از حیث مزه و نوع و کیفیت] بر برخى دیگر برترى مى‏دهیم بى گمان در این [امر نیز] براى مردمى که تعقل مى‏کنند دلایل [روشنى] است.

عدم اسراف در تغذیه ، یکی از اهداف نام بردن میوه ها در قرآن بوده که در سوره طه آیه 81 و همچنین سوره انعام آیه 141 به این مسئله اشاره کرده است.

پیامبر و نبوت شناسی

در سوره بقره آیه 61  آمده است: و چون گفتید اى موسى هرگز بر یک [نوع] خوراک تاب نیاوریم از خداى خود براى ما بخواه تا از آنچه زمین مى‏رویاند از [قبیل] سبزى و خیار و سیر و عدس و پیاز براى ما برویاند. [موسى] گفت آیا به جاى چیز بهتر خواهان چیز پست‏ترید پس به شهر فرود آیید که آنچه را خواسته‏اید براى شما [در آنجا مهیا]ست و [داغ] خوارى و نادارى بر [پیشانى] آنان زده شد و به خشم خدا گرفتار آمدند چرا که آنان به نشانه‏هاى خدا کفر ورزیده بودند و پیامبران را بناحق مى‏کشتند این از آن روى بود که سرکشى نموده و از حد درگذرانیده بودند.

سابقه تاریخی نماز

یکی از قدیمی‌ترین عباداتی که در تمامی ادیان گذشته وجود داشته، نماز است. در برخی از روایات به نماز تعدادی از انبیاء الهی از حضرت آدم علی نبینا و آله و علیه اسلام تا حضرت خاتم صلی الله و علیه و آله و سلم اشاره شده است که برخی از آنها به این شرح است:

1- نماز حضرت آدم (علیه السلام): از صُحُف حضرت ادریس نقل شده که در نخستین روز اقامت حضرت آدم (علیه السلام) و حوا در زمین، خداوند، نماز عصر و مغرب و عشاء را مجموعاً 50 رکعت به حضرت آدم واجب کرد.

2- نماز حضرت شیث (علیه السلام): وقتی حضرت آدم (علیه السلام) فوت کرد حضرت شیث (علیه السلام) او را غسل داد و بر وی نماز خواند.

3- نماز حضرت ادریس (علیه السلام): در روایت امام صادق (علیه السلام) به یکی از یاران خود سفارش می‌فرمایند: وقتی به مسجد کوفه شرفیاب شدی به مسجد سهله نیز برو در آنجا نماز بخوان و از خدا طلب حاجت کن زیرا مسجد سهله خانه‌ی حضرت ادریس است که در آن خیاطی می‌کرد و در آن نماز می‌خواند.

4- نماز حضرت نوح (علیه السلام): کشتی نوح دارای پنجره‌ها و سوراخ­هایی بود که از آن نور خورشید به داخل منعکس می­شد و از این طریق وقت نماز را تعیین می‌کردند.[5]

5- نماز حضرت شعیب (علیه السلام): خداوند در سوره هود آیه88 می‌فرمایند «گفتند ای شعیب آیا نمازت به تو دستور می‌دهد که ما آنچه را پدرانمان می‌پرستیدند ترک گوییم و آنچه را می‌خواهیم، در اموالمان انجام ندهیم؟ که همانا تو مرد بردبار و رشیدی هستی.»

این جمله گفتار مردم مدین در ردّ حجّت شعیب (علیه السلام) است. اهل مدین دعوت شعیب (علیه السلام) را مستند به نماز او کردند، چون در نماز دعوت به معارضه‌ی با آن قوم در بت پرستی و کم فروشی آنهاست و این همان سرّی است که آنها از آن اینگونه تعبیر کرده‌اند؛ «اَصَلاَتُک تَامُرُکَ اَن نَترُک...» یعنی آیا نمازت، تو را امر کرده که ما بت پرستی را ترک کنیم.[6]

6- نماز حضرت الیاس (علیه السلام): روزی حضرت الیاس (علیه السلام) به گریه و زاری درآمد. خداوند به فرشته مرگ فرمود: از الیاس سؤالی کن که سبب گریه‌ات چیست؟ برای دنیا است و یا مرگ؟ حضرت الیاس (علیه السلام) جواب داد نه این است و نه آن است، بلکه گریه‌ی من بخاطر این است که دیگر زنده نخواهم بود تا به ذکر و مناجات خدا پردازم. خداوند به فرشته‌اش فرمود: از او دست بردار و روح او را قبض نکن چرا که او زندگی را برای بندگی و ذکر می‌خواهد.[7]

نماز در برخی ادیان الهی

پس از بیان مختصری از مفهوم نماز و نیز سابقه‌ی تاریخی آن در بین انبیاء الهی در ادامه به شکل نماز در چهار دین الهی یعنی زرتشت، یهودیّت، مسیحیّت و اسلام خواهیم پرداخت.

نماز و شیعه

نماز و شیعه

منبع:سایت اندیشه قم

علاّمه سیّد محمّد حسین طباطبائى ؛ فرمود:
کُرُبن معتقد بود که در دنیا یگانه مذهب زنده و اصیل که نمرده است مذهب شیعه است. روزى به هانرى کربن گفتم : در دین مقدّس اسلام تمام زمینها و مکانها بدون استثناء محل عبادت است ، اگر فردى بخواهد نماز یا قرآن بخواند یا سجده کند یا دعا کند در هر جا مى تواند، بنابراین اگر فردى از مسیحیان در وقتى از اوقات حالى پیدا کرد مثلاً در نیمه شب در خوابگاه منزل خود است و خواست خدا را بخواند چه مى کند؟ او باید صبر کند تا روز یکشنبه ، کلیسا را باز کنند، این معنى قطع رابطه بنده است با خدا.
در پاسخ گفت : بلى این اشکال در مذهب مسیحیت هست .

آثار تربیتی نماز

آثار تربیتی نماز

 

چکیده
 

هدف مقاله حاضر آن است که به بررسی آثار تربیتی نماز این حبل متین و صراط مستقیم بر زندگی فردی انسانها بپردازد.
آغاز پرواز و عروج انسان از مرحله حیوانیت به بالاترین جایگاه انسانی در أعلی علیین قرب الهی، آنجا که بین خالق و مخلوق جز پرده نازک قاب قوسین هیچ فاصله‌ای نیست، از سکوی عبادت خالصانه و آگاهانه حق شروع می‌شود و در رأس همه آنها، نماز بال و پر خود را برای شیفتگان وصل الهی می‌گشاید و هر که به نماز آنگونه که حقیقت آن است متمسک شود، و حقیقت نمازکه همانا اقامه نماز در سایه ولایت اهل بیت – علیهم السلام، می‌باشد، هیچگاه از سایه ولایت الهی بیرون نمی‌رود و در سایه شیاطین و ارتکاب فحشا و منکر قرار گیرد لذا می‌توان گفت نماز خط مقدم جبهه جهاد اکبر می‌باشد.اقامه راستین نمازآثار فراوانی مانند ایجاد محبت ، اخلاص ، شکرگزاری ، وقت شناسی ، نظم وجهت مشخص درنمازگزار دارد.روش جمع آوری مطالب،کتابخانه ای بوده که بر این مبنا از اسناد ومدارک دینی بهره برده وبه نقل وتوصیف موارد مذکور پرداخته ایم و سعی نموده ایم درحد توان ازمنابع دست اول روایی بهره گیری نماییم و در پایان می توان
کلید واژه: نماز، آثار تربیتی،آثار

آثار تربیتی نماز
 

نماز به غیر از آثار معنوی که بر جسم و جان انسان می‌گذارد یک سری از آداب اسلامی را هم به او می‌آموزد، در حقیقت نماز همانند مربی‌ای است که همواره در کنار متربی خود بوده و نکات لازم و ضروری را به او یادآور شده و او را تربیت می‌کند، در این فصل به بررسی این نکات تربیتی می‌پردازیم.

1 – نماز زنده کننده یاد خدا در انسان
 

انسان فراموشکار ممکن است با پرداختن به امور عادی زندگی، خالق هستی بخش و ولی نعمت خود را به بوته فراموشی بسپارد(1)که البته در این نسیان خداوند، سقوط و نابودی انسان حتمی است چنانچه خداوند در قرآن می‌فرماید:
«و لا تَکُونُوا کَالـَّذینَ نَسُوا اللهَ فَأنْسیهُم أنْفسَهُم ...»
«و شما مؤمنان مانند آنان نباشید که به کلی خدا را فراموش کردند و خدا هم نفوس آنها را از یادشان برد.(2) »
تمام مشکلاتی که بشر در سطح جهان، در گذاشته و امروز، برای خود ایجاد کرده به علت فریب خوردن از زرق و برق دنیا و پیروی از خواسته‌های نفسانی و وسوسه‌های شیطانی است، اطاعت و پیروی از هوای نفس باعث شده که انسان، دنیای خود و دیگران را به جهنم سوزانی تبدیل کند و خود و دیگران را در آتش آن بسوزاند چنانچه یکدیگر را قلع و قمع می‌کنند آنچنانکه شاید کمتر حیوان درنده‌ای در عالم با همنوع خود چنین کند، پرده غفلت جلوی عقل و چشم و گوششان را به گونه‌ای گرفته که گویا حساب و کتاب و حتی مرگی در کار نیست و تا زمانی که بشر در صدد کنار زدن این پرده غفلت نباشد روز به روز بر آتش دنیای خود می‌افزاید.
بزرگترین مصیبت برای رهروان حق آن است که هدف آفرینش خود را فراموش کرده و غرق در این زندگی مادی و لذایذ زودگذر دنیوی گردند، حال یکی از عملهایی که سرشار از انگیزه یاد خداست و می‌تواند انسان را یکسره غرق در یاد او کند و بیدار باش و به خویش آورنده باشد و همچنین می‌تواند مانند شاخص و علامتی، رهروان راه حق را بر روی خط مستقیم نگه داشته و از گیجی و گمی حفظ کرده و از لحظه‌های غفلت در زندگی آدمی منع کند، به پا داشتن نماز(3) یعنی سمبل ذکر و یاد خدا می‌باشد.
در آیاتی که مربوط به بعثت حضرت موسی – علیه السلام– است آمده:
«إنَّنی أنا الله لا اله الاّ أنا فاعْبُدْنی و أقِمِ الصلاة لذکری»
«منم خدای یکتا هیچ خدایی جز من نیست پس مرا (به یگانگی) بپرست و نماز را مخصوصاً برای یاد ما بپا دار.(4) »
در معنای جمله آخر از آیه شریفه یعنی «لذکری» چند معنا برداشت شده است:
1 – نماز به پا دار برای اینکه مرا به یاد داشته باشی و فراموشم نکنی(5)«لتذکُرُنی فیها(6)»
2 – نماز را به پا دار تا من تو را به یاد داشته باشم و تو را در بوته فراموشی قرار ندهم و به حال خود رهایت نکنم بلکه با تعریف و تمجید تو را مطرح سازم(7). «لِأذکرکَ بالثناءِ(8)»
3 – نماز را به پا دار زیرا من تو را به یاد نماز انداخته و دستور اقامه آن را به تو دادم(9) «لأنّی ذکرتُها و أمرتُ بها(10)»
4 – تنها برای یاد من، نماز را به پا دار و نه برای دیگری و هرگز آن را با اغراض گوناگون در نیامیز(11)«لذکری خاصةً لا تشوبها بغیره(12)»
5 – در اوقات یاد من، نماز را به پا دار و آن همان اوقات ویژه نمازهای فریضه می‌باشد(13)«لِأوقات ذکری أی لمواقیت الصلاة(14)»
6 – برای یاد صله‌ها و عطاها و به عنوان شکرگزاری نعمات من، نماز را به پا دار(15) «لِذِکْرِ صَلاتی و هو مروری..(16) »
7 – یعنی هر وقت به یاد آوری که نمازی بر عهده توست،‌ بی‌درنگ آن را به جای آور(17).
در واقع حیات طیبه انسان در سایه حاکمیت دین خدا، وقتی حاصل خواهد شد که انسانها دل خود را با یاد خدا زنده نگه دارند و به کمک آن بتوانند با همه جاذبه‌های شر و فساد مبارزه کنند و همه بتها را شکسته و دست تطاول همه شیطانهای درونی و برونی را از وجود خود قطع کنند(18).
یاد خدا آنقدر ارزشمند است که امام صادق – علیه السلام – فلسفه وجوب نماز را یاد خدا می‌دانند:
« ... فَفَرضَ عَلَیْهِم الصلاة، یَذْکرونَهُ کُلَّ یومٍ خمسَ مراتٍ ... یُنادُون بِاسْمِهِ وَ یَعْبُدُونَهُ بِالصلاة و ذَکَرَ الله لِکَیْلا یَغْفَلُوا عنه فینسوه فیندرس ذکره.(19) »
«خداوند سبحان نماز را بر آنها واجب کرده تا در هر روز پنج مرتبه به یاد او باشند و ... حق تعالی را به اسمش بخوانند و بوسیله نماز و ذکر خدا، او را عبادت کنند تا از او غفلت نورزند و فراموشش نکنند و نام و یادش کهنه و مندرس نشود.(20) »
نقش مؤثر نماز به عنوان یکی از مظاهر یاد خدا در زندگی انسان و تربیت او روشن و بدیهی است زیرا نماز تأمین کننده ارتباط دائمی و تماس همیشگی انسان با خدا بوده و به حکم اینکه در فواصل مختلف هر شبانه روز چندین مرتبه انجام می‌شود به صورت مرتب و مکرر به انسان اخطار کرده و هشدار می‌دهد و هدف آفرینش را به او خاطر نشان ساخته و موقعیت او را در جهان به او گوشزد کرده(21) و روح توجه به پروردگار را در وی زنده می‌کند و عامل بزرگ غفلت زدا در زندگی پرمشغله امروزی می‌باشد.

2 – نماز، ایمان و باور به اطاعت از رسول - صلی الله علیه و آله - در کنار اطاعت از خدا
 

اطاعت از خداوند متعال و فرمانبرداری از رسول مکرم اسلام – صلی الله علیه و آله – یک چیز بیشتر نیست و به دلالت آیات متعددی از قرآن مجید،‌میان آن دو اطاعت، دوگانگی و جدایی نبوده هرچند که در ادب گفتاری اطاعت از خدا جدای از اطاعت از رسول او ذکر می‌شود.
«یا أیُّها الذّین آمَنُوا أطیعُوا اللهَ و أطیعُوا الرَّسُولَ و اُولِی الأمرِ مِنْکم فَاِنْ تنازَعْتُم فی شَیْءٍ فَرُدُّوه إلی اللهِ و الرَّسولِ إن کُنْتُم تُؤمنونَ بِاللهِ و الیَوْمِ الآخِرِ ذلک خیرٌ و أحْسَنُ تأویلاً»
«ای اهل ایمان فرمان خدا و رسول و فرمانداران (از طرف خدا و رسول) را اطاعت کنید و چون در خیری کارتان به گفتگو و نزاع کشد به حکم خدا و رسول باز گردید اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید این کار برای شما بهتر و خوش عاقبت‌تر خواهد بود.(22) »

فرهنگ سازی تلاوت قرآن در نماز

 

نویسنده: حجه الاسلام سید محمد رضا علاء الدین از حوزه علمیه اصفهان.




 

چکیده:

اهمیت و جایگاه نماز و انس با قرآن در آیات و حیانی و احادیث نبوی و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به تعدد ذکر گردیده است. رسول الله (ص) به تلاوت سور قرآن کریم در رکعتین نمازهای واجب و مستحبی عنایت ویژه ای داشته اند. رویکرد معنادار رسول الله (ص) و ائمه معصومین (ص) به تلاوت سوره های قرآن در نماز و عمومیت بخشی به حفظ سور قرآن و تمرین و تکرار صحیح آن برای تلاوت در نمازهای واجب و مستحبی بدین جهت بوده تا میزان آشنایی و انس اهل نماز با سوره های قرآن را افزایش داده و زمینه بهره برداری آنها را از برکات و خیرات و نورانیت قرآن ارتقاء بخشیده و عروج نورانی نماز آنها را با تلاوت سور قرآن کریم به عالی ترین حد برسانند. در این مقاله گام های اساسی رسول الله (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت برای فرهنگ سازی تلاوت قرآن کریم در نماز مطرح گردیده است.

کلید واژه

نماز، تلاوت قرآن، فرهنگ سازی تلاوت قرآن در نماز.

آیات الهی نماز در قرآن

اهمیت و جایگاه نماز به عنوان یک وظیفه الهی در آیات متعدد قرآن کریم مطرح گردیده است. در ابتدا به آیات نماز در بزرگترین سوره قرآن یعنی سوره بقره پرداخته، سپس به طرح سایر آیات در سور دیگر قرآن با عناوین رابطه نماز و ولایت، نماز و مؤمنان؛ نماز و انبیاء و مخالفان نماز می پردازیم. مجموعاً 52 آیه از آیات الهی قرآن یپرامون نماز می باشد که آنها را به صورت دسته بندی مشخصی به پیشگاه خوانندگان محترم عرضه می داریم و آنگاه نام های نماز در قرآن کریم را مطرح می نماییم.

* الذین یومنون بالغیب و یقیمون الصلوه و مما رزقناهم ینفقون.* (1)
«آن کسانی که به جهان غیب ایمان آرند نماز را به پا می دارند و از هر چه روزیشان کردیم انفاق می کنند.»:

* و اقیموا الصلوه و ءاتوا الزکوه و ارکعوا مع الراکعین*(2)
و نماز را به پا دارید و زکات بدهید و با خدا پرستان حق را پرستش کنید.

* و استعینوا بالصبر و الصلوه و انها لکبیره الا علی الخاشعین.* (3)
«از خداوند، با صبر و نماز یاری بجویید و صبر و نماز به غیر از خاشعین بر دیگران دشوار است.»

* و قولوا للناس حسناً و اقیموا الصلوه و ءآتوا الزکاه* (4)
«به زبان خوش با مردم تکلم کنید و نماز را به پای دارید و زکات مال خود را بدهید.»

* واقیموا الصلوه و ءاتوا الزکوه و ماتقدموا للانفسکم من خیر تجدوه عندالله* (5)
«و نماز را به پای دارید و زکات بدهید و بدانید آنچه برای خود پیش می فرستید در نزد خدا خواهید یافت.»

* و اذا جعلنا البیت مثابه للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابراهیم مصلی و عهدنا الی ابراهیم و اسماعیل ان طهرا بیتی و العاکفین والرکع اسجود* (6)
«و به یاد آر هنگامی که قرار دادیم خانه کعبه را محل امن و دستور داده شد که مقام ابراهیم را جایگاه پرستش خدا قرار دهید و از ابراهیم و فرزندش اسماعیل پیمان گرفتیم که حرم خدا را از هر پلیدی پاکیزه دارید برای اینکه اهل ایمان به طواف و اعتکاف حرم بیایند و در آن نماز و طاعت خدا به جای آرند.»

* و اقام الصلوه و ءآتی الزکوه و الموفون بعهدهم اذا عاهدوا* (7)
«و نماز را به پا دارید و زکات به مستحق برسانید و به هر که عهد بسته اید به عهد خود وفا کنید.»

* حافظوا علی الصلوات و الصلواه الوسطی و قوموا الله قانتین* (8)
«بر نمازها و نماز میانه مواظبت کنید و خاضعانه برای خدا به پا خیزید.»

* ان الذین امنوا و عملوا الصالحات و اقاموا الصلوه واتوا لزکوه لهم اجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون* (9)
«همانا آنان که اهل ایمان و نیکوکارند و نماز به پا دارند آنان نزد پروردگارشان پاداش نیکو خواهند داشت و هرگز ترس از (آینده) و اندوه (از گذشته) نخواهند داشت.»

* فنادته الملائکه و هو قائم یصلی فی المحراب.* (10)
«پس زکریا را فرشتگان ندا کردند هنگامی که در محراب عبادت به نماز ایستاده بود.»

* یا مریم اقنتی لربک و اسجدی و ارکعی مع الراکعین.* (11)
«ای مریم فرمان بردار خدا باش و نماز را با اهل طاعت به جای آر.»

* من اهل الکتاب امه قائمه یتلون آیات الله آناء الیل و هم یسجدون.* (12)
طایفه ای از اهل کتاب در دل شب به تلاوت آیات خدا و نماز و طاعت حق مشغول هستند.

* یا ایها الذین امنوا لا تقربوا الصلاه و انتم سکاری حتی تعلموا ما تقولون.* (13)
«ای کسانی که ایمان آورده اید در حال مستی به نماز نزدیک نشوید تا بدانید چه می گویید؟»

* فاذا قضیتم الصلوه فاذکروالله قیاماً و قعوداً و علی جنوبکم فاذا اطماننتم فاقیموا الصلوه ان الصلوه کانت علی المؤمنین کتاباً موقوتا* ( 14)
«پس چون نماز گزارید، خدا را در همه حال (ایستاده، نشسته و به پهلو خفته) یاد کنید و هرگاه آسوده خاطر شدید، نماز را به طور کامل بر پا دارید که نماز به وقت های معین بر مؤمنان مقرر شده است.»

* رب اجعلنی مقیم الصلوه و من ذریتی ربنا و تقبل دعاء* (15)
«پروردگارا، مرا برپا دارنده نماز قرار ده و فرزندان مرا نیز، پروردگارا، دعای مرا بپذیر.»

* وکان یامراهله بالصلوه و الزکاه و کان عند ربه مرضیا* (16)
«و اسماعیل کسان خود را به نماز و زکات فرمان می داد و نزد پروردگارش پسندیده بود.»

* و اوصانی بالصلوه و الزکاه ما دمت حیا* (17)
«و عیسی (ع) گفت که پروردگار مرا به نماز و زکات تا زنده ام سفارش نمود.»

* اتل ما اوحی الیک من الکتاب و اقم الصلاه ان الصلوه تنهی عن الفحشاء و المنکر و لذکر الله اکبرو الله یعلم ما تصنعون*(18)
«آنچه را از کتاب به تو وحی شده است بخوان و نماز را برپا دار، که نماز تو را از کار زشت و ناپسند باز می دارد و قطعاً یاد خدا از هر عبادتی بالاتر است و خدا می داند چه می کنید؟»

* قد افلح المؤمنون * الذین هم فی صلاتهم خاشعون * (19)
«براستی که مؤمنان رستگار شدند× همانان که درنمازشان خاشعند.

* الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلوه و ءاتوا الزکوه* (20)
«آنان که اگر به آنها در زمین قدرت و مکنت بخشیدیم، نماز را بر پا می دارند و زکات می دهند.»

*ربنا انی اسکنت من ذریتی بواد غیر ذی ذرع عند بیتک المحرم ربنا لیقیموا الصلوه...* (21)
«پروردگارا من، فرزندانم را در کنار خانه ای که حرم توست ساکن ساختم تا نماز را بر پا دارند.»

* انما یعمر مساجد الله من امن بالله و الیوم الاخر و اقام الصلوه: * (22)
«آنهایی که به آبادانی مساجد می پردازند به خدا و روز قیامت ایمان دارند و نماز را بر پا می دارند.»

* قل ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین.* (23)
«بگو: «درحقیقت نماز من و سایر عبادات من و زندگی و مرگ من، برای خدا، پروردگار جهانیان است.»

* فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلوه و اتبعوا الشهوات.* (24)
«پس آنان که به نماز پشت پا زدند و آن را تباه کردند و از شهوات پیروی نمودند به زودی مجازات گمراهی خود را خواهند دید.»

* فان تابوا و اقاموا الصلوه و ءآتوا الزکوه فاخوانکم فی الدین.*( 25)
«اگر توبه کنند و نماز را بر پا دارند و زکات را بپردازند برادر دینی شما هستند.»

* و الذین یمسکون بالکتاب و اقاموا الصلوه انا لا نضیع اجر المصلحین.* (26)
«و خدا پاداش شایستگان نیکوکاری را که به قران چنگ می زنند و نماز را به پا می دارند، ضایع نمی کند.»

نماز از دیدگاه معصومین (علیهم السلام)

نماز از دیدگاه معصومین (علیهم السلام)

پیش تر مطالبی درباره ی نماز و حقوق آن و... گفتیم، اینک نماز را از دیدگاه نظری و سیره ی علی ائمه علیه السلام بررسی می کنیم:

ویژگی های نماز در احادیث ائمه علیه السلام:

مثل نماز همانند نهری جاری است:

« أرأیتم لو أن بباب أحدکم یغتسل منه خمس مرات هل یبقی من درنه من شیء؟ قالوا لا قال فذلک مثل الصلوات الخمس یمحو الله بهم الخطایا؛ (1)
آیا اگر مشاهده کردید که جوی آبی بر منزل یکی از شما باشد که هر روز پنج بار در آن شست و شو کند، آیا از چرک و ناپاکی او چیزی باقی می ماند؟ گفتند: نه، فرمود این مثل نمازهای پنج گانه است که خداوند گناهان را به وسیله ی آن ها محو می کند.»

مثل نماز مانند ستون خیمه دین است:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «مثل الصلاه مثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود نفعت الاطناب و الاوتاد و الغشاء و اذا انکسر العمود لم ینفع طنب و لا وتد و لا غشاء؛ (2) مثل نماز مانند ستون خیمه است، هرگاه ثابت و استوار باشد طناب ها و میخ ها مفید خواهند بود و هرگاه ستون شکسته شود از میخ و طناب و پرده سودی حاصل نشود. »
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: موضع الصلوه من الذین کموضع الرأس من الجسد؛ (3)

نماز در دین، مانند نسبت سر به جسد است:

جایگاه نماز در دین همانند جایگاه سر در بدن است. »

نماز سیمای مکتب:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله « لکل شیء وجه و وجه دینکم الصلاه؛ (4)
برای هر چیزی نمایی (ظاهری) است و نمای دین شما نماز است. »

نماز پرچم اسلام:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: علم الاسلام الصلوه؛ (5) نماز پرچم (علامت) اسلام است. »

نماز وسیله قرب الهی و معراج مؤمن:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این باره می فرمایند: « الصلوه قربان کل تقی؛ (6) نماز مایه قرب هر انسان متقی است. »
« الصلوه معراج المومن؛ (7) نماز معراج مومن است. »

نماز نشانه ی شیعیان

امام صادق علیه السلام می فرمایند:
« امتحنوا شیعتنا عند مواقیت الصلاه کیف محافظتهم علیها؛ (8) شیعیان ما را به هنگام نماز امتحان کنید که چگونه بر آن محافظت دارند. »

نماز اولین محاسبه در قیامت

امام باقر علیه السلام می فرمایند:
« إن اول ما یحاسب به العبد الصلاه فإن ما سواها؛ (9) اولین چیزی که بنده برای آن محاسبه می شود نماز است پس اگر پذیرفت شد، ( اعمال ) غیر آن، پذیرفته می شود.